نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد معارف قرآن دانشگاه مفید، قم، ایران.
چکیده
محبت و دوستی از مفاهیمی است که در قالب واژه‌ها و تعابیر مختلف برای توصیف رابطه خدا با انسان و انسان با انسان در قرآن آمده است. یکی از مهم ترین واژه‌های به کار رفته در این زمینه، کلمه «محبت» است که در قالب مشتقات متعددی در آیات قرآن ذکر شده و از جایگاه مهمی در بینش قرآنی برخوردار است. با توجه به این امر، ساختار معنایی واژه محبت در قرآن با بررسی روابط هم‌نشینی و جانشینی مشتقات این کلمه در گزاره‌های قرآنی و به ویژه با کمک روش ایزوتسو مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. این بررسی نشان می‌دهد که ساختار معنایی محبت در انسان دارای عناصر معنایی درون مرکز و برون مرکز است. عناصر معنایی درون مرکز این ساختار متشکل است از گرایش قلبی و کشش درونی بودن محبت که عنصر معنایی اصلی محبت در انسان است و شدت و ضعف پذیر بودن و درک زیبایی محبوب. عناصر برون مرکز این ساختار نیز شامل تقدم گرایی برای محبوب و متعلقاتش و طلب قرب او، تلاش برای جلب خیر و منفعت برای محبوب و اطاعت و سرسپردگی در برابر وی است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Semantic Structure of Love in Quran
نویسنده [English]
- Mohamadi Fateh Bentalhoda
Master of Science in Koran Mofid University, Qom, Iran.
چکیده [English]
Affection or fondness is among those significant concepts in the holy Quran used in the form of many different terms and phrases to describe the relationship between Allah and human beings as well as relationship between one human and another. One of the most important terms used in this regard is the word “hob” or “mohabbah” (affection) that is brought up in many derivatives. Regarding this case, drawing upon Izutso’s method, this article has tried to analyze the semantic structure of this term in Quranic propositions through exploring the syntagmatic and paradigmatic relations of these words. This analysis revealed that the semantic structure of “mohabbah” concerned with human, includes two aspects, one inner-centered and the other outer-centered elements. Inner-centered elements consist of the heartfelt inclination and inner attraction of affection which is the major semantic element of affection in human, and of changeability in strength, and perception of the beauty of the beloved. Outer-centered elements consist of assuming the beloved as a priority, attempting to get closer to them and benefiting them and being obedient to them.
کلیدواژه‌ها [English]
- “mohabbah”( Affection): semantics: Quran: semantic element
- collocations: susbtitutions
- قرآن کریم.
- ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بی جا، انتشارات دار السجون، بی تا؛
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، انتشارات دار صادر، 1414ق؛
- ابن‌اثیر، مبارک بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، بیروت، انتشارات مکتبه العلمیه، بی تا؛
- اندلسی، ابو حیان محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت، انتشارات دار الفکر، 1420ق؛
- ایزوتسو، توشی هیکو، مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن کریم، ترجمه: فریدون بدره ای، تهران، نشر و پژوهش فرزان، 1378؛
- بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیروت، انتشارات دار احیاء التراث العربی، 1418ق؛
- دروزة، محمد عزت، التفسیر الحدیث، قاهره، انتشارات دار إحیاء الکتب العربیه، 1383ق؛
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، انتشارات دارالعلم الدار الشامیه، 1412ق؛
- زحیلی، وهبه بن مصطفی، التفسیر المنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، بیروت، انتشارات دارالفکرالمعاصر، 1418ق؛
- زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، انتشارات دار الکتاب العربی، 1407ق؛
- صافی، محمود بن عبد الرحیم، الجدول فی إعراب القرآن، دمشق، انتشارات دار الرشید مؤسسه الإیمان، 1418ق؛
- صفوی، کورش، آشنایی با معناشناسی، تهران، نشر پژواک کیوان، 1385؛
- ---------، در آمدی بر معناشناسی، تهران، انتشارات سازمان تبلیغات، 1379؛
- طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: سید محمد باقر موسوی همدانی، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374؛
- طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، انتشارات دار المعرفه، 1412ق؛
- طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تهران، انتشارات کتابفروشی مرتضوی، 1375؛
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی تا؛
- فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، قم، انتشارات هجرت1410ق؛
- فضل الله، سید محمد حسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعه و النشر، 1419ق؛
- فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی، المحجه البیضاء فی تهذیب الإحیاء، (راه روشن) ترجمه: محمدصادق عارف، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1372؛
- قائمی نیا، علیرضا، بیولوژی نص، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389؛
- -----------، دانش نشانه شناسی و تفسیر قرآن»، مجله قرآن و علم، ش اول، 1386؛
- قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، انتشارات دار الکتب الإسلامیه، 1371؛
- قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1364؛
- کاشانی، ملا فتح الله، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران، انتشارات کتابفروشی محمد حسن علمی، 1336؛
- کاشانی، ملا فتح الله، زبده التفاسیر، قم، انتشارات بنیاد معارف اسلامی، 1423ق؛
- مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، انتشارات ترجمه و نشر کتاب، 1360؛
مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، تهران، انتشارات دار الکتب الإسلامیه، 1424ق.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله