نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانش‌آموخته سطح 3 حوزه
چکیده
در این مقاله توصیفی- تحلیلی، «عقل قرآنی» با «عقلانیت نوعی»، «هنجاری»، «کل‌نگر» و «ابزاری» مقایسه شده است. جهت مقایسه از طریق «تحلیل محتوا» به سوالات مقدماتی پاسخ داده شده است: انواع عقل قرآنی کدام است؟؛ شمول عقل قرآنی تا به کجاست؟؛ تحت چه مقوله‌هایی قرار می‌گیرد؟؛ در چه کسانی به وقوع پیوسته؟؛ در چه شبکه معنایی قرار دارد؟؛ تا بتوان به این سوال اساسی پاسخ داد که عقل قرآنی با عقلانیت چه نسبتی دارد. واژه«عقل» می‌تواند به معنای نکراء (شیطنت و زرنگی) نیز بیاید؛ اما عقل قرآنی صرفا عقل «نظری» و«عملی» را تایید می‌کند و در این مقاله تعریفی منحصر به فرد دارد: «علم توأم با سلامت فطرت که توانایی تمیز حق و باطل، خیر و شر و خیرالشرین را داشته، فرد را بدون کمک دیگران از پدیده‌ای آشکار بر آنچه نهان است هدایت و از بدی منع نماید»؛ هیچ یک از انواع عقلانیت، با حد بالای عقل قرآنی- «لب» - نسبتی ندارند؛ اما برخی از انواع عقلانیت با حد پایین عقل قرآنی- «سفاهت» و «جهل»- قابل قیاس می‌‌باشند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Content analysis of the Quranic wisdom and comparing it with rationality
نویسنده [English]
- Mohammad Reza Tamassoki
Graduated level 3 domain
چکیده [English]
In this descriptive and analytical article, the Quranic wisdom is compared with “typicalrationality”,”normativerationality”,”holistic rationality” and “instrumental rationality”.to compare by the "content analysis" are answered to basic questions: What are the types of Quranic wisdom? Who does Quranic wisdom include? And under what categories is this wisdom? Who does have quranic wisdom? In which semantic web is this term? Answering these questions will make us able to answer a more fundamental question: what relation is there between the Qur'anic wisdom & rationality?,The word "reason" can mean Mischievous and clever, but the Qur'anic wisdom only confirm "theoretical" and "practicable" wisdomand in thisarticle has the unique definition: "thorough Perception with Fitrat health that prepare ability to distinguish between right and wrong, good and evil, evil and the worst evil as well as to guide one without the help of others from obvious phenomenon to what is unseen, & also to forbid the evil".any form of rationality,have not relation with the top Quranic wisdom-lob-,but some types of rationality are comparable with lower limit of Quranic wisdom:"foolishness" and "ignorance".
کلیدواژه‌ها [English]
- Quranic wisdom
- rationality
- content analysis
- ابن فارس، ابن زکریا احمد؛ معجم مقاییس‌‌اللغة، جلد4، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، الدار الاسلامیة، 1410 ه.ق.
- ابن منظور، أبی‌الفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم؛ لسان‌العرب، جلد11، قم، نشر ادب الحوزه، 1405 ه.ق.
- اصغری، سید محمد؛ فقه و عقلانیت، فصلنامه پژوهشی اندیشه نوین دینی، 1384.
- ایزوتسو، توشی هیکو؛ خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ هشتم، 1392.
- برنجکار، رضا؛ عقل و تعقل از دیدگاه امام علی۷، مجله قبسات، 1380، شماره 19.
- پارسا، محمد؛ بنیادهای روانشناسی، تهران، انتشارات سخن، چاپ دوم، 1382.
- جوادی آملی، عبدالله؛ تسنیم، تحقیق علی اسلامی، جلد8، قم، إسراء، 1388.
- الجوهری، إسماعیل بن حماد؛ الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق أحمد عبد الغفور عطار، جلد5، بیروت (لبنان)، دار العلم للملایین، چاپ چهارم، 1407 ه.ق.
- رایف، دانیل؛ استفن، لیسی؛ فریدریک، جی. فیکو؛ تحلیل پیام‌های رسانه‌ای (کاربرد تحلیل محتوای کمّی در تحقیق)، ترجمه مهدخت بروجردی علوی، جلد2، تهران، سروش، 1385.
- الزبیدی٬ محمد مرتضی؛ تاج العروس من جواهرالقاموس٬ جلد1، بیروت، مکتبة الحیاة، 1205ه.ق.
- سیاسی، علی اکبر؛ هوش و خرد، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1341.
- الشریف‌الجرجانی، علی بن محمد بن علی الزین؛ التعریفات، المحقق جماعة من العلماء، بیروت (لبنان)، دارالکتب‌العلمیة، 1403ه.ق.
- شریف‌الرضی، محمدبن‌حسین (گردآورنده)؛ نهج البلاغه، شرح محمد عبده، مترجم علی اصغر فقیهی، تهران، صبا، ١٣٧۶.
- کاپلستون، فردریک چارلز؛ تاریخ فلسفه، جلد1، ترجمه جلال‌الدین مجتبوی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی: سروش، 1362.
- کلینی، محمد بن یعقوب؛ اصول کافی، جلد۱، تهران، دار الکتب‌الاسلامیة، 1365 .
- جوادی آملی، عبدالله(سخنرانی)؛ اختتامیه بیستمین جشنواره قرآن و حدیث، قم، جامعه المصطفی العالمیه، 1393. (منبع:خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)).
- ------------؛ یازدهمین همایش اساتید تفسیر حوزه علمیه قم، قم، دار القرآن علامه طباطبایی۱، 1394. (منبع: سایت خبری 19 دی).
- طباطبایی، سید محمد حسین؛ المیزان، جلد2، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1374.
- -----------؛ علی و فلسفه الهی، مترجم ابراهیم سیدعلوی، تهران، نشرمطهر، 1379.
- عسکری، ابوهلال؛ الفروق اللغویة، تحقیق مؤسسه نشراسلامی، قم، نشراسلامی، 1412ه.ق.
- فراهیدی، خلیل بن احمد؛ العین، جلد1، تحقیق دکتر مهدی مخزومی، ابراهیم السامرائی، مؤسسه دارالهجرة، 1409ه.ق.
- الفیومی، احمد بن محمد بن علی المقری؛ المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: دارالهجرة، 1414ه.ق.
- مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار، جلد70 و جلد75، تحقیق و تعلیق سید جواد علوی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1362 ه.ق.
- مظلومی، رجبعلی؛ تربیت معنایی، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، 1374.
- میردریکوندی، رحیم؛ مقایسه هوش، هوش هیجانی و عقل از دیدگاه روانشناسی و منابع اسلامی، دوره دکتری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۸.
- هاشمی رفسنجانی، علی اکبر؛ جمعی از محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن؛ تفسیر راهنما، قم، بوستان کتاب، چاپ پنجم، 1386.
- http://dqat.ir.
- http://ganjoor.net/hafez/ghazal.
- http://hbakhshi.com.
- http://imamalinet.net.
- http://mehrnews.com.
- http://shahrequran.ir.
- http://tebyan-mobaleghin.ir .
)
ارسال نظر در مورد این مقاله