نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار دانشگاه قم، قم، ایران.
چکیده
زبان را به لحاظ کلی می‌توان از یک نظر به شفاهی یا گفتاری و کتبی یا نوشتاری تقسیم کرد. یکی از گونه‌های زبان شفاهی و گفتاری، زبان خطابه‌ای است؛ یعنی سبکی از کلام که در میان خطیبان و سخنوران رایج است. زبان را از نظر دیگر می‌توان به عرف عام و عرف خاص تقسیم نمود. این مقاله درصدد بررسی این نظریه آیة‌الله معرفت است که زبان قرآن زبان گفتاری و خطابه‌ای است. او در بعضی از تعابیر، زبان قرآن را به عرف عام و در بعضی تعابیر، به عرف خاص می‌داند و البته میان این دو تعارضی نمی‌یابد و جمع می‌کند. او در اواخر عمر زبان قرآن را گفتاری و به عبارت دقیق‌تر، خطابه‌ای معرفی می‌کرد. البته باز چنان می‌نماید که او تعارضی میان زبان عرف خاص و زبان خطابه‌ای نمی‌یابد. به هر حال برخی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که وی برای زبان خطابه‌ای برشمرده، عبارت است از: تکیه بر معهودات ذهنی مخاطبان، وجود التفات و انتقال و ذکر قضایای خارجی در آن.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Theory of the Rhetorical Language of the Holy Quran
نویسنده [English]
- Ja’afar Nekoonam
Associate Professor University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]
From one perspective, language, in general can be divided into oral or spoken and written. One kind of oral or spoken language is rhetorical language; that is, a style of discourse which is popular among preachers and orators. From another perspective, language can be divided into common and special conventions. This paper intends to investigate AyatullahMa’efat’s theory that language of the Quran is oral and rhetorical. In some readings, he regards the language of the Quran as a common convention and in some others as a special convention, and of course, he does not observe any conflicts between the twohence treating them as one entity. In the last years of his life, AyatullahMa’refat described the language of the Quran as oral or spoken; to put it precisely the described the language of the Quran as rhetorical. Yet, it seems that he does not find any conflicts between language as a common convention and rhetorical language. After all, some the most important characteristics of rhetorical language that he mentions are the reliance on the mental backgrounds of the audience, the existence of apostrophe and transition, and mentioning external realities.
کلیدواژه‌ها [English]
- the Language of the Quran
- Spoken Language
- Written Language
- Rhetorical Language
- ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابنخلدون، بیروت مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ، بی‌تا.
- ابنحنبل، احمد بنمحمد، المسند، گاگری یایینلار، استانبول، 1402 ق.
- ایازی، سید محمد علی. فقه پژوهی قرآنی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1380 ش.
- ـــــــــــــــــ ، نقدی بر نظریه «گفتاری بودن زبان قرآن»، پژوهش‌های فلسفی ـ کلامی، ش 4، انتشارات دانشگاه قم، 1379 ش.
- باقری، مهری، مقدمات زبانشناسی، تهران، دانشگاه پیامنور، 1370.
- حجتی، سیدمحمدباقر، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ، 1360 ش.
- رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، 1362 ش.
- زرکشی، محمدبنعبداللّه، البرهان فی علوم القرآن، بیروت، دارالفکر، 1408 ق.
- سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، الدرالمنثور فی التفسیر المأثور، دارالفکر، 1378، 1420.
- عیاشی، محمدبن مسعود، التفسیر، مؤسسة البعثه، 1379، 1421.
- شحاته، عبداللّه محمود، درآمدی به تحقیق در اهداف و مقاصد سورههای قرآن کریم، ترجمه: سیدمحمدباقر حجتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1369 ش.
- طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری المسمّی بجامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1412 ق.
- قاسمی، جمالالدین، محاسن التأویل، بیروت، دارالفکر، 1389 ق.
- قمی، میرزا ابو القاسم، القوانین المحکمه فی علم الاصول، بیروت، دارالمرتضی، 1430 ق.
- قنّوجی، محمدصدیق، البلغة فی اصول اللغة، بیروت، دارالبشائر الاسلامیة، 1408 ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، بی جا، مؤسسه الوفا، 1403 ق.
- مسلم نیشابوری، صحیح مسلم، بیروت، دار الفکر، بی‌تا.
- معرفت، محمدهادی، «نوآوری‌ها و نظرات جدید»، (گفت وگو با آیة‌الله معرفت، مجله بینات، ش44، زمستان 1384.
- ـــــــــــــــــ ، التفسیر الأثری الجامع، مؤسسهً التمهید، قم، 1383 ش.
- ـــــــــــــــــ ، التمهید فی علوم القرآن، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، 1415 ق.
- ـــــــــــــــــ ، التمهید فی علوم القرآن، ج 7، شبهات و ردود: قم، مؤسسه التمهید، 1428 ق.
- ـــــــــــــــــ ، علوم قرآنی، قم، مؤسسة التمهید، 1378 ش.
- ـــــــــــــــــ ، گفت وگو با آیة‌الله معرفت، پژوهش‌های قرآنی، ش 12، پاییز و زمستان 1376.
- ـــــــــــــــــ ، «اقتراح، گفت و گو با آیة‌الله معرفت». ش 22، 21، 1379 ش.
- نکونام، جعفر، «پاسخ "نقدی بر مقاله زبان قرآن، گفتاری یا نوشتاری"»، پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش 6 ـ 5، 1379.
- ـــــــــــــــــ، «زبان قرآن، گفتاری یا نوشتاری»، پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش 3، 1375.
- http: //www. hawzah. net/Hawzah/Articles/Articles. aspx?id=2145.
- Maarefquran. org/index. php/page,viewarticle/limmkid,4361.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله