نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• حمیدرضا شریعتمداری

دانشیار دانشکده شیعه شناسی، دانشگاه ادیان ومذاهب، قم، ایران.

چکیده

قرن چهارم را دوره‌ی نوزایی اسلامی، و گاهی میان پرده‌ی شیعیِ ایرانی در تاریخ اسلام می‌دانند. در این روزگار، شاهد زایش نوعی انسان‌گرایی هستیم که حتما تحت تأثیر مؤلفه‌های ایرانی و شیعی بوده است. این انسان‌گرایی همچون اومانیزم اروپا در رنسانس قرن پانزدهم، بیشتر جنبه ادبی دارد تا فلسفی، اما بر خلاف آن، سمت و سوی دینی دارد. روایتگر و در عین حال، یکی از بازیگران اصلیِ این انسان‌گرایی ابوحیان توحیدی است که هم فلسفه‌دان است، هم ادیبی در طراز بالا، اما آنچه در این نوشتار، مورد توجه است، گرایش‌های انسانی وی و نیز تقریرهای اوست از انسان‌گرایی این دوره. در این نوشتار می‌خواهیم ویژگی‌ها ودرونمایه‌های این انسان‌گرایی را که قرن‌ها پیش از نوزاییِ مغرب زمین رخ داده و چه بسا در آن نیز اثرگذار بوده است، بازبشناسیم ودر عین حال، تفاوت‌های آن را با همتای اروپایی‌اش نشان دهیم.

هم ادیبی در طراز بالا، اما آنچه در این نوشتار، مورد توجه است، گرایش‌های انسانی وی و نیز تقریرهای اوست از انسان‌گرایی این دوره. در این نوشتار می‌خواهیم ویژگی‌ها ودرونمایه‌های این انسان‌گرایی را که قرن‌ها پیش از نوزاییِ مغرب زمین رخ داده و چه بسا در آن نیز اثرگذار بوده است، بازبشناسیم ودر عین حال، تفاوت‌های آن را با همتای اروپایی‌اش نشان دهیم.

کلیدواژه‌ها

• انسان‌گرایی دینی
• نوزایی اسلامی
• ابوحیان توحیدی
• قرن چهارم هجری
• اومانیزم
• رنسانس

عنوان مقاله [English]

Islamic Renaissance and Religious Humanism in the 4th Islamic Century

نویسنده [English]

• Hamid Reza Shariatmadari

Associate Professor, Faculty of Shiite Studies, University of Religions and Religions, Qom, Iran.

چکیده [English]

 The fourth Islamic century is considered as the Islamic Renaissance and sometimes as Iranian and Shi’ite intermission in the Islamic history. In this period, we can realize a renaissance of a kind of humanism that is undoubtedly influenced by Shi’ite and Iranian components. This Renaissance was like its counterpart in the Europe in the 15th century, literal more than philosophical, but otherwise, was religious. The narrator and one of the actors of this humanistic thought is Abu-Hayyan Al-Tawhidi. He was philosopher and literary man in high level, but this article merely aims to reflect his humanistic approaches and his quotes and reports of the humanistic attitudes of his time. We want to realize the characteristics of this humanistic idea that occurred some centuries before Western humanism and probably affected it. We try to recognize their similarities and deference.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Religious Humanism
• Islamic Rennaisens
• Abu-Hayyan Al-Tawhidi
• 4th Century
• Humanism
• Rennaisens