نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• ابوالقاسم فنائی

استادیار دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

چکیده

این جستار می‌کوشد برخی از آراء دین‌شناسانه عبدالکریم سروش را در گذر زمان به اجمال بررسی کند و نشان ‌دهد که وی در صدد طبیعی کردن الاهیات، یا به تعبیر جامع‌تر، طبیعی کردن دین، دین‌شناسی و دینداری، به نحوی ناموجّه و غیر قابل دفاع است. در آغاز طبیعی کردنِ الاهیات را تعریف و آن را به دو نوع موجّه و ناموجّه تقسیم می‌کنیم و سپس با مرور آراء سروش نشان می‌دهیم که اولاً چگونه می‌توان علی الاصول چنین ویژگی‌ای را به این آراء نسبت داد، و ثانیاً، به سود این ادعا استدلال خواهیم کرد که الاهیات طبیعی‌شد سروش هم ناموجّه و ناپذیرفتنی است، و هم اهداف او را در طبیعی کردنِ الاهیات برآورده نمی‌کند. اما نادرستیِ الاهیات طبیعی‌شده سروش نه به معنای نفی ضرورت طبیعی ‌کردن الاهیات است و نه به معنای نادرستی هر خوانشی از الاهیات طبیعی‌شده؛ بلکه صرفاً بدین معناست که خوانش خاصی که وی از الاهیات طبیعی‌شده به دست می‌دهد و شیوه خاص او در طبیعی کردنِ الاهیات ناموجّه است.

کلیدواژه‌ها

• الاهیات طبیعی‌شده
• متافیزیک حداقلی
• فیزیک حداکثری
• دین‌شناسی سروش

عنوان مقاله [English]

Naturalised Theology, Thin Metaphysics, and Thick Physics: A Critique of Soroush’s Theology

نویسنده [English]

• Abolghasem Fanaei

Assistant Professor, Department of Philosophy, Mofid University, Qom, Iran.

چکیده [English]

In this article I examine some of the theological views of Abdulkarim Soroush and show that he is attempting to naturalise theology, or more accurately, naturalise religion, theology, and religiosity in an unjustified and implausible way. First, I define the term “naturalising theology” and divide it into plausible and implausible types; then, I review his views and show how one can attribute such a property to his views. Finally, I argue that his naturalised theology is neither plausible and acceptable, nor satisfies his own purposes in naturalising theology. However, this does not mean that one must not naturalise theology, nor does it mean that all versions of naturalised theology are false. It merely means that his maximalist version of, and his method for, naturalising theology is implausible.

کلیدواژه‌ها [English]

• Naturalised Theology
• Thin Metaphysics
• Thick Physics
• Soroush’s Theology